Ar garnel zo savet e giz an Azginivelezh, kempouezet brav a-fet savouriezh, gant skoazennoù warno leternigoù, prenester dispartiet gant pileroù gouhinet war an talbenn, hag un nor a verzher diouzhtu. Gallout a reer renkañ anezhi e-touez an aridennad karnelioù brav-meurbet a zo e traoñienn an Elorn. An hini goshañ anezho a oa bet savet e 1585, e Sizun.
Rankout a reer degas da soñj eus un nebeud darvoudoù istorel pa vez kaoz eus ar bloavezh 1643 ha Sant-Servez.
Adalek ar grennamzer uhelañ ha betek an amzer-hont, he doa Breizh darempredoù dre vor gant he holl broioù amezek. Setu penaos e tenne gounid eus an holl nevezentioù a zeue eus an Izelvroioù, Bro-Saoz ha Bro-Spagn. A-c’houde ar bloavezhioù 1550 o doa labouradegoù kastell Keryann kemeret perzh e savadurezh ar liorzhoù-iliz ivez. Adalek 1630 e teuas Kêr-Vrest da vezañ ur porzh-brezel gall bras, gant kilvizien, kizellerien, livourien. Met roud an Azginivelezh a gaved c’hoazh en hon savadurioù abaoe ouzhpenn ur c’hantved hanter bennak, a-raok ma vije gwelet levezon Bro-C’hall enno d’he zro.
Istorourien an arz a blij dezho soñjal e oa bet savet dor karnel Sant-Servez, ma’z eus bep tu dezhi kolonennoù dorik o skorañ un talbenn tric’hornek, diwar skouer kastell bras ar roue hag an impalaer goude-se, e Fontainebleau. En eil lodenn e ren en doa Frañsez 1añ postet kalz arc’hant ennañ.
An nor (sellet ouzh kein ar golo) zo moarvat unan eus arouezioù kentañ ar c’henlabour etre kizellerien merdeadurezh Brest hag ar gizellerien vreizhat : ur mare tonkus eo en istor arz liorzhoù-iliz traoñienn an Elorn.
Ur garnel zo ur savadur a vez bodet ennañ relegoù ar re varv.
Betek ar bloavezhioù 1700 e talveze an ilizoù da veredoù. Pa’z ae tud ar parrezioù d’an iliz ez aent war o bez war an hevelep tro. A-vareadoù e veze treuzkaset relegoù eus an iliz betek ar garnel.
Eus an eil parrez d’eben e veze disheñvel an doare da dreuzkas ar relegoù ha da bediñ evit an Anaon, ar pezh en doa roet an tu d’ar veajourien c’hall, eus ar XVIIvet kantved betek an XIXvet kantved, da sevel danevelloù liv ar burzhud hag an Ankoù warno.
Karnel Sant-Servez zo ur « garnel-chapel » evel er pep brasañ eus liorzhoù-iliz traoñienn an Elorn. Dre Vreizh a-bezh e vez kavet karnelioù stag ouzh an iliz peurliesañ, evel e Gwimilio pe e Dirinonn.
Liammet eo istor Yan’ Dargent ouzh hini ar garnel. Enni en doa staliet e stal-labour ha kinklet anezhi gant lod eus e oberennoù : e werenn-livet gentañ, ur murlivadur, santez Anna e stal-labour Nazareth.
Douaret eo bet tostik-tost d’ar garnel evel m’en doa goulennet a-raok e varv e 1899. Goulennet en doa e vije lakaet e glopenn gant re e dud-kozh, ha sentet e voe d’e vennadoù diwezhañ a-drugarez da labour vat e vab Ernest, a bledas gant aozañ al lid-kañv. E 1907 e voe dispartiet klopenn an arzour diouzh e relegoù. Ne voe ket graet hep diaezamant… met goude an ofis, e voe lakaet e glopenn gant klopennoù all e familh.
E kazetennoù Pariz e voe deskrivet ar c’hiz-se evel un dra euzhus, pezh a lakaas an dud da sodiñ, betek fin ar prosez e 1908, ma voe didamallet an aotrou ’n abad Guivarc’h hag Ernest, mab Yan’ Dargent.
Ken skoet e oa bet spered an dud gant an afer-se ma voe difennet an doare ober-se gant pennoù bras an Iliz.
Hiziv an deiz emañ bepred klopenn Yan’Dargent en e voest-relegoù.