Orin
Savet eo bet Gwimilio diwar ar ger brezhoneg « Gwic/k » a zeu diwar ar wrizienn latin « vicus » a dalvez « bourc’h » hag anv Milio, sant patron ar barrez.
Budik, kont Kerne en Arvorig, a varvas war-dro ar bloaz 531. War e lerc’h e chomas e dri mab : Teodorig, Rivodius ha Miliav, hemañ a zeuas war-lerc’h e dad war an tron. Eurediñ a reas ar rouanez Haurille a c’hanas sant Melar (n’emañ ket an holl istorourien a-du gant ar gerentiezh-se). Drouklazhet e voe Miliav gant e vreur Rivodius (pe Rivod) war-dro ar bloaz 551.
Gwimilio ha trev Lambaol-Bodennez (deuet da vezañ Lambaol-Gwimilio) a yae d’ober ar barrez, a oa dindan beli eskopti Leon.
Parrez Gwimilio zo lec’hiet e-kreiz ur c’hornad-bro troet war labour ha kenwerzh al lin ha bet pinvidik eus ar XVIvet betek an XVIIvet kantved.
Ar « Juloded », peizanted deuet da vezañ pinvidik war-bouez ar c’henwerzh-se, a roas kalzik a arc’hant da sevel al liorzh-iliz. Ne oant ket douget gant ar feiz hepken met gant ar c’hoant d’ober kevezerezh gant ar parrezioù tro-dro, gant Sant-Tegoneg dreist-holl.
Ar volz-enor / Porzh ar marv
Ur wareg-volz war hantergelc’h gant ur skalier a-bep tu dezhi a ya d’ober anezhi en un doare dilorc’h a-walc’h. A-us ez eus ur Werc’hez gant he Mabig ha daou varc’heg e mein Kersanton.
Ar volz-enor a verk en un doare lidus an tremen d’al lec’h sakr. Ar barrezianiz a errue neuze e Porzh ar re Varv. An holl vezioù zo bet lakaet bremañ e tu hanternoz an iliz.
Ar chapel-gañv
Ar bloavezh 1648 zo skrivet war dalenn-gromm an nor-dal.. A-raok bezañ gouestlet da santez Anna e servije chapel sant Rok da garnel.
An enskrivadur « Memento mori » a weler engravet a-us d’an nor-dal a zegas da soñj e veze implijet ar garnel da lakaat ar re varv a-raok o douaridigezh.
Savet eo bet ar chapel en un doare klasel met, dibaot a-walc’h, gant ur gador-brezeg en unan eus an digorioù, a servije d’ar prezegour da sarmoniñ Deiz ar re Varv.
En diabarzh ez eus un aoter e greunvaen eus 1644. A-us dezhi emañ stern-aoter santez Anna gant medalennoù o taolenniñ he buhez.